از سقوط هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی و همراهانش بیش از ۷۵ روز می‌گذرد. با وجود ابهام‌ها و سوال‌های متعدد، مسئولان جمهوری اسلامی همچنان از اطلاع‌رسانی درباره علت سقوط هلی‌کوپتر حامل رئیس دولت سیزدهم طفره می‌روند و احتمالا می‌کوشند این موضوع را مشمول مرور زمان کنند.

اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، روز سه‌شنبه شانزدهم مرداد برای سومین بار طی دو ماه اخیر، از پاسخگویی درباره آخرین وضعیت پرونده سقوط هلی‌کوپتر رئیسی و همراهانش خودداری کرد و تنها گفت که «نظر نهایی هیئت بررسی هنوز به شعبه اعلام نشده است».

سخنگوی قوه در نشست خبری تیرماه نیز به سوالی درباره علت سقوط هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی به این پاسخ کفایت کرد که هیئتی در قوه قضاییه بررسی این موضوع را به عهده گرفته است و «تمام جوانب» را بررسی خواهد کرد. او در خردادماه نیز گفت که پرونده علت سقوط هلی‌کوپتر در قوه قضاییه تشکیل شده است.

به‌رغم خودداری مقام‌های جمهوری اسلامی از ارائه اطلاعات شفاف درباره علت سقوط هلی‌کوپتر حامل رئیسی، بازار گمانه‌زنی‌ها درباره این موضوع با گذشت نزدیک به سه ماه همچنان داغ است. پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، در تهران این گمانه‌زنی‌ها بیشتر هم شد.

هلی‌کوپتر حامل رئیس‌جمهوری منصوب علی خامنه‌ای روز ۳۰ اردیبهشت در جنگل‌های ارسباران استان آذربایجان شرقی سقوط کرد. انتشار اطلاعات متناقض درباره علت سقوط این هلی‌کوپتر و سرنوشت سرنشینان آن از همان ساعت‌های نخست آغاز شد؛ به‌ طوری‌ که خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران و وزیر کشور ادعای «فرود سخت» رئیس‌جمهوری و همراهانش را مطرح کردند.

قطع یک‌باره ارتباط خلبان، به مقصد رسیدن دو هلی‌کوپتر دیگر به‌رغم ادعای نامساعد بودن شرایط جوی، ساعت‌ها جست‌وجو برای پیدا کردن اجساد به دلیل کار نکردن سیستم‌های رهگیری و ادعای صحبت‌ تلفنی با برخی سرنشینان از مواردی بود که به ابهام‌ها درباره علت سقوط هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی دامن می‌زد.

سرانجام اجساد سرنشینان هلی‌کوپتر از جمله ابراهیم رئیسی صبح ۳۱ اردیبهشت پیدا شد و جمهوری اسلامی رسما مرگ رئیس دولت سیزدهم، وزیر امور خارجه، استاندار آذربایجان شرقی، امام جمعه تبریز، کادر پرواز و سرتیم حفاظت رئیس‌جمهوری را اعلام کرد.

واکنش‌های مردم ایران به خبر مرگ ابراهیم رئیسی، عضو هیئت موسوم به «مرگ» در اعدام‌ زندانیان سیاسی، از نظر رسانه‌های جهانی پنهان نماند. بسیاری از ایرانیان در عین حال که از کشته شدن رئیس‌جمهوری منصوب خامنه‌ای در دولت سیزدهم ناراحت نبودند، این فرضیه را مطرح می‌کردند که احتمالا رئیسی و همراهانش در یک «حادثه عمدی» کشته شده‌اند.

وقتی این گمانه‌زنی‌ها اوج گرفت، ستاد کل نیروهای مسلح با انتشار دو اطلاعیه ادعا کرد که «وقوع هرگونه انفجار ناشی از خرابکاری و اختلال» در ارتباط با سقوط هلی‌کوپتر «منتفی» است. مقام‌های حکومتی در عین حال وعده دادند که نتایج بررسی‌های تکمیلی اعلام خواهد شد.

به‌ فاصله اندکی پس از مرگ ابراهیم رئیسی، ده‌ها سرود، موزیک ویدیو، کتاب، نشریه و محتوای تبلیغاتی درباره او منتشر شد. دولتی‌ها رئیس دولت سیزدهم را «شهید جمهور» نامیدند و خامنه‌ای نیز ادعا کرد رئیسی و همراهانش «شهدای خدمت» بودند.

با این حال نه هیچ‌یک از این اقدام‌ها و نه مراسم سه روزه تشییع و نام‌گذاری خیابان‌های مختلف در شهرهای ایران به نام رئیسی، باعث نشدند ابهام موجود درباره علت سقوط هلی‌کوپتر به طور کامل از بین برود. به‌خصوص اینکه برخی افراد وابسته به حاکمیت نیز این ابهام‌ها را تایید کردند. یکی از آنان علی‌اکبر رائفی‌پور، سخنران حکومتی، بود که «تئوری توطئه» در مرگ رئیسی را مطرح کرد و گفت که سقوط هلی‌کوپتر از نظر خلبانانی که او با آن‌ها صحبت کرده، نیز سوال‌برانگیز بوده است.

کامران غضنفری، عضو جبهه پایداری و از حامیان سعید جلیلی، نیز با انتشار ویدیویی در فضای مجازی، احتمال «ترور و خرابکاری» در حادثه سقوط هلی‌کوپتر رئیسی را مطرح کرد و انگشت اتهام را به سمت اسرائیل گرفت.

پیش از آن‌ها، فواد ایزدی، کارشناس صداوسیما، در نخستین واکنش به سقوط هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی، ضمن اشاره به روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل، مدعی شد که احتمال دخالت اسرائیل در مرگ رئیسی وجود دارد.

بعد از اعلام مرگ رئیسی و همراهانش، ستاد کل نیروهای مسلح به عنوان نماینده جمهوری اسلامی با انتشار دو اطلاعیه پیاپی، جمع‌وجور کردن گمانه‌زنی‌ها درباره علت این حادثه را برعهده گرفت و دولتی‌ها تبلیغات حکومتی برای برگزاری انتخابات زودهنگام را آغاز کردند و نهادهای حاکمیتی نیز به مقدس‌سازی رئیسی مشغول شدند تا افکار عمومی را در جهت دلخواه حاکمیت هدایت کنند اما در این راه چندان موفق نبودند.

پس از کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران، بار دیگر احتمال «سقوط عامدانه» هلی‌کوپتر رئیسی مطرح شد. کسانی که فرضیه «ترور» رئیسی و همراهانش را باور دارند، نیز دو دسته‌اند؛ گروه اول با یادآوری سابقه جمهوری اسلامی در حذف مخالفان خود جمله معروف «کار خودشان است» را تکرار می‌کنند و گروه دوم این این رخداد را به اسرائیل نسبت می‌دهند.

به‌نظر می‌رسد که محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، جزو گروه دوم است؛ زیرا پس از ترور رئیس دفتر سیاسی حماس، عکس او را در کنار تصاویری از ابراهیم رئیسی، حسین امیرعبداللهیان، قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس قرار داد و وعده انتقام داد.

پیش از او نیز ایدی کوهن، روزنامه‌نگار اسرائیلی، در حساب شخصی‌اش در رسانه اجتماعی ایکس به ترور اسماعیل هنیه واکنش نشان داده و خطاب به مقام‌های ایران نوشته بود: «فهمیدید چه کسی هلی‌کوپتر را هدف قرار داد؟ همین که بفهمید کفایت می‌کند.»

در واکنشی دیگر، محمد منان رئیسی، نماینده قم در مجلس شورای اسلامی، در یادداشتی سقوط هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی را «کاملا مشکوک» خواند.

به‌رغم این اظهارنظرها و شواهد موجود، مقام‌های حکومتی همچنان در تلاش‌اند علت سقوط هلی‌کوپتر رئیسی و همراهانش را مشمول مرور زمان کنند تا شاید رخدادهای پیش‌ رو آنان را از الزام پاسخگویی شفاف به این مسئله نجات دهد.